Największym niegdyś zakładem na terenie Smolic, w którym mieszkańcy wsi znajdowali zatrudnienie, był majątek dworski, należący do końca drugiej wojny do niemieckiej rodziny Zitenów. Była ona ostatnią właścicielką tegoż majątku. Po zakończeniu II wojny światowej i parcelacji gruntów, od 31.01.1945 roku majątek ten przejęły Państwowe Nieruchomości Ziemskie w Warszawie i stał się on częścią Państwowych Zakładów Hodowli Roślin – Rejon Zachodni z siedzibą w Poznaniu. Od 1951 r. zakład ten wszedł w skład Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin, którego dyrekcja mieści się obecnie w Radzikowie k. Warszawy. Smolice były stacją hodowlano-badawczą, przekształconą w późniejszym czasie w Zakład Doświadczalny, gospodarujący na 460 ha. W 1957 r. przyłączono do Smolic gospodarstwo Płaczkowo, Rogożewo, Dubinek z folwarkiem Zaorle. W 1992 r. doszły Sroki, a od 1997 zakład Łagiewniki. Od 1 lipca 2000 r. smolicki zakład przekształcił się w spółkę prawa handlowego, należącą w całości do Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin. Zakładem głównym są Smolice, a oddziały zamiejscowe to Bąków k. Kluczborka oraz Przebędowo k. Murowanej Gośliny. Spółka gospodaruje na 4200 hektarach, z czego 2466 należy do Smolic. W 2010 roku do Spółki zostaje przyłączony Zakład Doświadczalny w Ożańsku.
Od lat 50-tych Smolice, najpierw jako Stacja Hodowlano-Badawcza IHAR, a później jako ZDHiAR, brały udział we współzawodnictwie pracy z wieloma znaczącymi zakładami Instytutu w kraju, zdobywając pierwsze miejsca, proporce oraz sztandary najlepszego gospodarza w kraju.
Obecnie Hodowla Roślin Smolice Sp. z o.o. Grupa IHAR gospodaruje na powierzchni ok. 4800 ha, zatrudniając 265 pracowników. Główna działalność firmy to hodowla twórcza i zachowywanie odmian roślin rolniczych oraz reprodukcja i sprzedaż materiału siewnego.
Wiodącą gałęzią działalności Spółki jest hodowla i produkcja odmian mieszańcowych kukurydzy. Prekursorami hodowli tego gatunku w firmie byli dr Zygmunt Królikowski, dr Aleksandra Brodowska oraz mgr Zygmunt Baczyński. Pierwsze odmiany populacyjne kukurydzy zostały zarejestrowane już na początku lat 50-tych ubiegłego wieku, a w 1957 roku – pierwsza odmiana mieszańcowa Wiel-Wi. Za początek sukcesu hodowli można uznać dopiero lata 80-te. Rejestracja odmian takich jak: Tandem, Trinko, Hidosil, Smolimag i Agrosil daje już możliwość produkcji i sprzedaży nasion na większą skalę. Jednak najbardziej owocne lata w smolickiej hodowli kukurydzy rozpoczęły się na przełomie wieku. Działem kieruje już prof. dr hab. Józef Adamczyk a zarejestrowane zostają odmiany San i Opoka. Każda z nich przez kilka lat wiodła prym odmiany o największym areale uprawy w kraju. Obecnie Spółka jest krajowym liderem w hodowli i produkcji odmian mieszańcowych kukurydzy. Aktualnie w Rejestrze Odmian znajduje się ok. 40 odmian kukurydzy autorstwa prof. Adamczyka i jego zespołu hodowców. Smolickie odmiany zajmują ok. 35% areału uprawy tej rośliny w kraju i są najchętniej uprawianymi odmianami kukurydzy w Polsce.
Sztab naukowców w osobach mgr Henryka Patyny i mgr Tadeusza Derpy to hodowcy, którzy zapoczątkowali drugą znaczącą gałąź działalności Spółki, jaką jest hodowla zbóż. Miało to miejsce na początku lat 50-tych. Pierwszą odmianą w produkcji nasiennej było żyto ozime Ludowe, a już od 1955 roku żyto Smolickie – uprawiane na znacznym obszarze aż do 1972 roku. Drugim gatunkiem, którego hodowlę twórczą rozpoczęto nieco później jest pszenica ozima. W 1989 roku zostaje zarejestrowana odmiana Almari, autorstwa Mirosławy i Józefa Bojarczuków. Odmiana zapisała się w historii rolnictwa areałem uprawy, który w pewnym okresie przekraczał 50% zasiewów pszenicy ozimej w Polsce. Ponadto smolicki Dział Hodowli Zbóż jako jedyny w kraju prowadzi program hodowli pszenicy twardej (durum) do produkcji makaronu oraz jest właścicielem jedynej w kraju odmiany żyta jarego Bojko.
Wraz z rozwojem firmy i przekształceniami formy działalności w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, w zakres prac hodowlanych włączono hodowlę twórczą jęczmienia oraz rzepaku ozimego, którą prowadzono w Bąkowie oraz hodowlę roślin strączkowych prowadzoną w Przebędowie.
Programy hodowlane zbóż i roślin strączkowych prowadzone w spółce również są owocne. W przypadku wszystkich gatunków zbóż łącznie zarejestrowano około 60 odmian, natomiast roślin strączkowych ponad 30.
Uzupełnienie oferty gatunkowej smolickiej hodowli stanowi proso oraz gorczyca biała z odmianą Warta, jedyną na świecie odmianą dwuzerową.
Dzięki prowadzonemu do początku lat 90-tych przez mgr Stanisława Schmidta oraz dra Wiesława Legutko działowi hodowli roślin ozdobnych, znane w całym kraju były smolickie begonie, pachnące cyklameny, aksamitki, astry, szałwie, bratki i petunie, a warzywnicze efekty to zasługa mgr Olgi Schmidtowej.
W Smolicach nauka i praktyka idą w parze, a efekty prac są dostrzegane nawet na wysokim szczeblu ministerialnym. W dowód tego Zakład Doświadczalny w Smolicach dwukrotnie zdobył na własność przechodni sztandar współzawodnictwa ufundowany przez Ministra Rolnictwa oraz nagrodę tegoż samego resortu za „wytworzenie i wdrożenie do uprawy wczesnych i średnio-wczesnych mieszańców liniowych kukurydzy”. Osiągnięcia w dziedzinie hodowli zostały również wyróżnione prestiżowymi medalami. Złote Medale Polagry zdobyły odmiany pszenicy ozimej Almari i jęczmienia jarego Blask, a także odmiany kukurydzy San i Opoka, natomiast Złote Medale Targów Kieleckich groch siewny Milwa i pszenica jara Ostka Smolicka.
Nie byłoby sukcesów firmy, gdyby nie oddani swej pracy hodowcy. Oprócz wspomnianych wyżej hodowców, na sukces firmy pracowali również Lechosław Grochowski, Henryk Horyza, Mirosława i Józef Bojarczukowie wraz z synem Jarosławem, Henryk Cygert, a w oddziałach Spółki Stanisław Stawiński i Zdzisław R. Biliński. Są to ludzie, którzy przez lata pracowali na sukces firmy, a ich spadkobiercami jest kadra, która dalej kontynuje chlubne tradycje smolickiego zakładu. Wielki wkład w silną pozycję firmy mają zarządcy.
Hodowla Roślin Smolice to aktualnie znacząca firma hodowlana dzięki znakomitej kadrze hodowców, ogromnej ilości i różnorodności materiału genetycznego oraz nowoczesnym metodom hodowli, a za sprawą najnowszej generacji urządzeniom do uprawy roli, siewu, zbioru oraz czyszczenia i zaprawiania, także znaczącą firmą nasienną. Obecną dobrą pozycję firmy na krajowym rynku nasiennym firma zawdzięcza mądremu kierowaniu przez zarządców. Pierwszymi dyrektorami smolickiej placówki byli Stanisław Schmidt (X 1949 - IV 1950) i Feliks Dzięgielewski (IV-XI 1950). Funkcję tę sprawowali bardzo krótko. Ich obowiązki na stanowisku dyrektora przejął w 1950 r., 32-letni wówczas inż. Antoni Hemmerling, rolnik solidny, ambitny i pracowity. Funkcję tę piastował do 1979 roku. Charakteryzował się umiejętnościami dobierania sobie dobrych współpracowników oraz ich motywowania, którzy w rozkwicie firmy stanowili zalążek dobrej kadry. Niektórzy z nich, rozpoczynając pracę w młodym wieku, pracują do dziś. Inż. Hemmerling, mając wysokie zdolności przewidywania, nadał kierunek rozwoju firmie i precyzyjnie określił cele zakładu, które są krystalizowane po dziś dzień. Umiał kształtować przekonania i postawy innych ludzi.
Od roku 1979 zakładem kieruje inż. Tadeusz Raczkowski. Cechowała go umiejętność wykorzystania własnego doświadczenia i wiedzy rolniczej. Szczególnym dobrem w postaci wzmożonych inwestycji w park maszynowy i rozbudowę infrastruktury zakładu, przysłużyła się umiejętność wykorzystania możliwości, jakie dawała w tamtym czasie sytuacja gospodarcza kraju. Dyrektor Raczkowski cechował się dostrzeganiem potrzeb ludzkich i doceniał wartości tkwiące w pracownikach. Dokładał wszelkich starań, aby wychowywać godnych siebie współpracowników, a swoich zastępców ukierunkować na równych sobie następców. Szczególnie umiłował smolicki park oraz pałac, które utrzymywał zadbane i odrestaurowane.
Dzieło swoich poprzedników od 1986 roku aż po dzień dzisiejszy kultywuje mgr inż. Władysław Poślednik, niestrudzony gospodarz, jak zwykli bywać rodowici Wielkopolanie – gospodarny i przedsiębiorczy zarządca, ale przede wszystkim rolnik – z urodzenia, tradycji i zamiłowania. W tym czasie ugruntował stabilną pozycję firmy i wypracował zaufanie rolników. Stale inwestuje w Spółkę, z troską dba o utrzymanie w świetności zespół pałacowo-parkowy, pełen poświęcenia kieruje firmą jak własną.
Dziś, Hodowla Roślin Smolice jako jedna z czterech spółek Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin, nosi miano spółki "strategicznej", a praca w Smolicach wśród pracowników jest powodem do dumy.
Wzmianki historyczne dotyczące Przebędowa sięgają XIV wieku, lecz dane archeologiczne ( m.in. grobowisko ulowate ) wskazują, że teren ten zamieszkiwany był już w okresach znacznie wcześniejszych. W roku 1388 właścicielem Przebędowa był Mikołaj Brzechwa, który później pisał się Przebędowskim. W XVI w. należało do Potulickich, a w XVIII w. Do Gurowskich, później przeszło w ręce niemieckie i należało do von Winterfeldów aż do II wojny światowej. Von Winterfeldowie byli właścicielami majątku ziemskiego z dworem w Murowanej Goślinie – później Murowana Goślina przestała pełnić rolę ośrodka dóbr ziemskich. W roku 1939 właścicielem Przebędowa był Niemiec Detlof von Winterfeld. W 1926 roku majątek liczył 987 ha i miał gorzelnię.
W roku 1946 w wyniku inicjatywy Prof. dr Stefana Barbackiego majątek Przebędowo przejęły Państwowe Zakłady Hodowli Roślin i od tego momentu do chwili obecnej można mówić o początkach zakładu i nieprzerwanej ciągłości prac hodowlano – badawczych. W latach 1950 – 1956 zakład podlegał Instytutowi Hodowli i Aklimatyzacji Roślin, a w latach 1957 – 1971 Instytutowi Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach. W roku 1972 zakład ponownie przejmuje Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin w Radzikowie.
Od chwili powstania w 1946 roku działalność badawcza koncentrowała się głównie na roślinach strączkowych w aspektach: genetycznym, hodowlanym, biochemicznym i agrotechnicznym. Oprócz tego prowadzono prace nad kukurydzą, żytem, trawami. Oprócz prac wspomnianego już wcześniej prof. Stefana Barbackiego, duże znaczenie dla ośrodka hodowlano-badawczego w Przebędowie miały prace nad kukurydzą i łubinem prowadzone przez prof. Zygmunta Tomaszewskiego, prace nad rolą alkaloidów w łubinach prowadzone przez prof. Edwarda Nowackiego, a szczególnie prace genetyczno - hodowlane i agrotechniczne nad łubinami i grochem prowadzone przez doc. Jana Mikołajczyka. Z jego inicjatywy i z głównym udziałem powstał w latach 70-tych program rządowy produkcji białka paszowego. W roku 1979 zaczęto realizować program produkcji nasion siewnych w oparciu o własną bazę, korzystając z tzw. umów kooperacyjnych z innymi podmiotami gospodarki rolnej oraz z pól zakładu w Przebędowie, co w owym czasie było sprawą wyjątkową. Obecnie prowadzone są prace hodowlane nad następującymi roślinami: łubin żółty, łubin wąskolistny, łubin biały, groch. Kieruje nimi dr Stanisław Stawiński, który jednocześnie piastuje stanowisko dyrektora oddziału.
Gospodarstwo rolne Bąków do 1945 roku stanowiło dużą posiadłość obszarniczą (właścicielem był Eduard Graf von Bethusy – Huc), który pochodził ze szlachty francuskiej a jego przodkowie przywędrowali na Śląsk w 1793 roku). Gospodarstwo to częściowo rozparcelowano w latach 1945-46, a pozostałą część pozostawiono pod zarządzanie administracji Państwowych Nieruchomości Ziemskich w ramach Zespołu PNZ Jamy (1946-50). W roku 1951 PNZ Bąków o powierzchni 760 ha zostały przejęte przez Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin jako podstacja i przyłączona do Stacji Hodowlano-Badawczej Stare Olesno. W 1957 r. Podstacja Bąków uzyskuje status samodzielnej Stacji Hodowlano-Badawczej Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin. W roku 1968 Stacja Hodowlano-Badawcza zostaje mianowana na Zakład Doświadczalny Hodowli i Aklimatyzacji Roślin. Od 1.07.2000 roku, w wyniku restrukturyzacji IHAR, Zakład stał się Oddziałem Zamiejscowym Spółki „Hodowla Roślin Smolice”.
Pierwszym administratorem podstacji IHAR Bąków, a następnie do 1957 r. zastępcą dyrektora Stacji Hodowlano Badawczej Stare Olesno był inż. Julian Obrocki. Pierwszym dyrektorem został mgr Zygmunt Krzywda, który sprawował tę funkcję do 1959 roku. W tym czasie zastępcą dyrektora ds. produkcyjnych był inż. Stefan Garbiec. Od lutego 1960 roku dyrektorem Zakładu Doświadczalnego IHAR Bąków został mgr Włodzimierz Dwernicki, który pozostał na tym stanowisku do 1990 roku. W tym czasie zastępcami dyrektora ds. produkcyjnych byli: do roku 1965 roku – inż. Stefan Garbiec, w latach 1965-1975 – mgr Bogdan Olizarowski a następnie od 1976 – 1989 mgr Józef Zieliński. W roku 1990 stanowisko dyrektora obejmuje mgr Józef Zieliński. Jego następcą jest Zdzisław R. Biliński, który sprawuje tę funkcje dotychczas.
Pierwszym kierownikiem Działu Hodowlano – Badawczego w latach 1951–55 była mgr Maria Dziewońska, która później pracowała naukowo w Instytucie Ziemniaka w Młochowie. W latach 1957–1959 pracami Działu Hodowlanego kierował dyrektor mgr Zygmunt Krzywda. W następnych latach 1960–89 pracami tego działu kierował dyrektor mgr Włodzimierz Dwernicki. Zmiana nastąpiła w 1989 roku, od tego czasu pracami działu kieruje zastępca dyrektora ds. naukowych. W latach 1989-1997 – dr hab. Edward Gacek, który w 1997 roku otrzymuje tytuł naukowy profesora i awansuje na Dyrektora Centralnego Ośrodka Badania Odmian Roślin Uprawnych. Od stycznia 1997r. do 30 marca 1997r. pracami kieruje dr Marek Kudła, a od kwietnia 1997 do chwili obecnej tę funkcję sprawuje dr Zdzisław Biliński.
Stacja a potem Zakład Doświadczalny zatrudniał wielu zasłużonych hodowców, którzy pasje hodowlane łączyli z pracami naukowo-badawczymi. Wyrazem tego są osiągnięcia hodowlane jak również duża liczba pracowników, która w Zakładzie uzyskała stopnie i tytuły naukowe a następnie awansowana na kierownicze stanowiska w IHAR i COBORU:
Serwis wykorzystuje pliki cookies m.in. w celu poprawienia jej personalizacji. Każdy może sam decydować o tym czy dopuszcza pliki cookies, ustawiając odpowiednio swoją przeglądarkę. Więcej informacji znajdziesz w Polityce Prywatności.
